30 Ağustos 2011 Salı

Ahtapot(Octopus vulgaris)




Familyası Latincesi İngilizcesi Mahalli Adı
Octopodidae Octopus vulgaris Common octopus Ahtapot

Morfolojik Özellikleri: 

AHTAPOT (Octopus) familyası: Ahtapotgiller (Octopodidae) Özellikleri: 2-3 cm ile 10 m arasında değişik büyüklükte olanları vardır. Yaşadığı yerler: Bütün denizler. Çeşitleri: Elliden fazla türü mevcuttur.

Sekiz kollu kabuksuz bir kafadan bacaklıdır. Kayalar üstünde kollarıyla sürünerek ve suyu hunisinden püskürterek hareket eder. Küçük türleri kayalık ve yarıklar arasında gizlenerek avlanır. İnsan ve büyük hayvanlardan saklanırlar. Çekmenli kollarıyla yengeçleri yakalar, kabuklarını boynuzsu ikiz çeneleriyle ve dişli dilleriyle parçalarlar. Parlak ve ses çıkaran nesnelere karşı çok meraklıdırlar. Bazı türleri savunma mekanizması olarak mürekkep fışkırtabilir. Bu durum birçok kez Mürekkep balıklarıyla karıştırılmasına yol açar. Mürekkep balığı en yakın akrabasıdır.

Vücutları kısa ve yuvarlak yapıdadır ve manto üzerinde yüzgeçler yoktur. Ahtapotlar, bir çift gelişmiş gözleri bulunan ve beyinleri iyi gelişmiş, kabuksuz omurgasız hayvanlardır. 3 kalbi vardır.Manto boşluklarında bulunan solungaçlarıyla solunum yaparlar. Boyları 100 cm' ye kadar çıkabilir. Bir çift küçük çubuk halinde kabuk kalıntısı bulunur. Ağız çevresinde, üzerinde 2 sıra vantuz ( yapışıcı safiha ) bulunan ve başın çevresinden çıkan 8 adet, benzer yapıda, aynı uzunlukta ve dipte kısa bir zarla birbirlerine bağlı olan, güçlü bacak ve kolları bulunur. Yalnız “Eledone” cinsi ahtapotlarının kollarında tek sıra mevcuttur. Ters çevrilip bakılırsa tam ortada kuş gagasına benzeyen sert, koyu renkli ve kesici ağzı görülür. Erkeklerde bu kollardan birisi cinsel organ vazifesi görecek şekilde değişikliğe uğramış olup hektokotil olarak adlandırılırlar.

Ahtapotun yumurtaları

Ahtapotun yumurtasının her biri bir kapsülle muhafaza edilir. Yumurtalar salkım şeklinde bir küme meydana getirir. Her kapsülün bir ucu taşa veya başka bir zemine bağlanır. Dişi ahtapot yumurtaların üzerine kuluçkaya yatar. Açlıktan ölme pahasına yumurtalarını terk etmez. Hatta zorda kaldığında bacaklarından bir kaçını yiyebilir. Yumurtadan doğrudan doğruya ergine benzer yavrular çıkar. Bu yavrular sinir sisteminin kontrolü altında kasılarak veya gevşeyerek seri bir şekilde renklerini değiştirerek bulundukları ortama adapte olurlar.

Avlanması ve tüketilmesi

Ahtapot Ege-Akdeniz mutfağının aranan mezelerinden biridir. Özellikle zeytinyağlı salatası çok bilinir ve bölgede tüketilir. Avlanan ahtapot etinin yumuşaması için tahta bir sopayla düz bir taşın üzerinde dövülür. Haşlandıktan sonra salatası, yahnisi, kızartması yapılarak yenilir. Tekne üzerinden avlanması 'ahtapot salası' adı verilen kendine özgü bir oltayla yapılır. Kalın misina, iple yapılan oltaya plastik yapma balıklar, fosforlu etiketler, ses çıkartabilecek zil, metal levha takılır. Sürekli sallanan ve teknenin çok yavaş hareket ettiği avlanmada maksat meraklı yaradılışa sahip hayvanın salaya sarılmasını sağlamaktır. Dalarak zıpkınla avcılığı da yapılır.

Üreme

Ahtapotlarda üreme eşeyli üreme şeklinde gerçekleşmektedir. Erkek bireyler cinsi olgunluğa 8-10 aylık iken, 8-9 cm manto boyunda ulaşırlar. Buna karşılık dişi bireyler cinsi olgunluğa 16-18 aylık bir sürede manto boyları 13-15 cm iken ulaşırlar. Kafadan bacaklıların yaşam süreleri yumurtlama ile son bulduğu için dişi bireylerin cinsi olgunluğa erişme süreleri genellikle yaşam sürelerini belirlemektedir. Buna göre 13-14 cm manto boyuna sahip dişi 18-24 ay arasında yaşam süresine sahip olmaktadır. Erkeklerde yaşam süresi 3-4 yıl, dişilerde 2-3 yıl olmaktadır.

Çiftleşme esnasında erkek dişiye yaklaşarak, dişinin ağız üzere oturduğu bir sırada hektokotilize olmuş kolunu dişinin manto boşluğuna uzatarak spermlerini bırakır.

Birleşme birkaç saat sürebilir ve aynı çift birleşmeyi bir hafta süresince defalarca tekrarlayabilirler. Dişi ve erkek ahtapot değişik bireylerle de birleşebilirler. Döllenme gerçekleşmemiş ise bu birleşme sık sık tekrarlanabilir. Döllenme gerçekleştiğinde dişiler yumurtlamak için güvenli bir yuva aramada cesur ve araştırmacı bir davranış içindedirler. Çünkü yumurtaların rahatsız edilmeyecek sağlam bir yuvaya bırakılması gerekmektedir.

Spremataforlar ovaryumda bulunurlar, boş olanlar dışarıya atılır. 12-13 cm manto boyuna sahip bir dişi ahtapot 130000- 250000 arasında bentik yumurta üretebilmektedir. Bu sayı bazen 400000'e de çıkabilir.

Döllenen yumurtalar ovaryumdan salgılanan iki sıvı ile birlikte ovaryumdan atılır. Dişi ahtapot bu yumurtaları güvenli bulduğu yuvanın tavanına yapıştırır. Daha sonra yuvanın güvenliğini sağlamak için tüm çatlak, delik ve yarıkları topladığı küçük taş ve kabuklarla kapatır.

Çoğu zaman yuvanın ana girişine aralarında su akımının geçebileceği büyük taşlarla kapatılır. Yumurtaların çatlama süresi 25°C' de 20-25 gün iken, 13°C' de 125 gün olarak tespit edilmiştir.(Bravo de Laguna, 1980). Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra anne genellikle ölür ve yavrular yuvayı terk eder. Yavrular yumurtadan çıkış sonrası pelajik ortamda bulunup 40 günün sonunda bentik bölgeye yerleşirler. Yumurtadan çıkan yavruların gelişme oranı incelendiğinde ilk gün 0.1gr ile 0.25gr ağırlığa sahip bireylerin 90 gün sonunda 39gr ağırlığa ulaştığı, 135 gün sonunda 5 cm manto büyüklüğünde olduğu ve 12- 15 ay sonunda erkek bireylerin 2.5 kg, dişi bireylerin 2 kg'a ulaştığı tespit edilmiştir( Itami, 1980). Yumurta bırakmak için seçilen yuvalar, yumurtanın yapıştırılabileceği sert bir cisim (kaya, kabuk, şişe, amfora) ve kirlenme olasılığı (çamur, kil, tortu) az olan prekorallijenli alanlar ve kayalık bölgeler tercih edilir.

Maksimum uzunluğu 300cm.
Ortalama uzunluğu 70-80 cm.
Maksimum ağırlığı gr.
Ortalama ağırlığı gr.
Üreme zamanları
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

X X
Avlanma Yöntemleri: Zıpkın, Olta, Trol, Trata, Manyat, Çömlekler.

Ahtapot oltası ve avcılığı Bilgi için tıklayınız.

Ahtapot Video izle

Hiç yorum yok:

Ebedi takvim

Ebedi Takvim






 
 
 

Toplam Sayfa Görüntüleme Sayısı