İzmarit(İstrangilos)

                                                                                                           

Familyası	Latincesi	İngilizcesi	Mahalli Adı
Maenidae	Maena smaris (Smaris alceda)	Piceral	Papuç,Kancur,Papya

Morfolojik Özellikleri:  

 Vücut yanlamasına yassı ve genişçedir, iki sırt yüzgeci birleşmiştir. Vücudun her iki yanında kare şeklinde siyah leke mevcuttur. Renk sırtta dalgalı kahverengi yanlarda ve karında beyazdır. Üreme devresinde yanlarında şerit halinde lacivert ve mavi lekeler belirir. 10-12 yıl yaşarlar.
Denizlerimizin yerli balıklarındandır. Küçüklerine Kancur, büyüklerine Kanal İzmariti denir. Boyu ortalama 15 cm, dişileri daha küçük olur. Hareketli ve kurnazdır. Yaz aylarında sahillere kadar sokulur. Üst, ön dikenleri tehlikelidir. Batar ve yara yapar. 10 - 12 yıl yaşayabilir. Erkekleri 3, dişileri 2 yaşında olgunlaşıp 60.000 - 70.000 yumurta verir. Balık yumurtaları, yavruları ve yosunlarla beslenir. Eti beyaz ve lezzetlidir. Bol tüketilir. İzmarit balığı Bilimsel adı Spicara smaris'dir. Tüm Centracanthidae familyasının sularımızda en çok bilinen ve amatörlerce en fazla avlanan türüdür. Neredeyse bütün bir familya onun adı ile özdeşleşmiş ve tanınmıştır. Bu sayfaya da adını verdiğimiz bu balığı altta biraz daha ayrıntılı olarak tanıyacağız.

İstrangilos

• Bilimsel adı Spicara flexuosa'dır. Menekşe izmarit balığı olarak da bilinir. İzmaritin yakın akrabasıdır. Yurdumuzdaki tüm denizlerde bulunur, sayı olarak izmaritten daha azdır; Marmara'da oldukça azalmıştır. Vücudu izmarite göre daha tombul torpil gibidir; tüm vücudu pularla kaplıdır. Sırtı kahverengi yanları ve karnı beyazdır. Üreme dönemlerinde her iki yanında lacivert şerit şeklinde benekler belirir. Her iki yanında sırtına doğru birer siyah leke bulunur. Kafası ufak, ağzı küçük ve körüklü, gözleri iricedir. Tek sırt yüzgeci dikenli olmakla beraber izmaritinki kadar sert ve tehlikeli değildir, ensesinden kuyruğa kadar uzanır. Kuyruk yüzgeci çatallı, tek anal yüzgeci uzuncadır. Yerel balıklardan olmakla beraber özellikle Marmara'da yaşayan bazı sürüler baharda kanalı ve boğazı takiben Karadenize çıkar, sonbaharda geri döner. Başlıca gıdası planktonlar, balık yumurtaları ve bitkilerdir. Kumluk çamurlu diplerde, bazen kayalık yosunlu yerlerde gezerek yem arar.
• Yurdumuzdaki tüm sularda bulunur. Ortalama ömrü 12 yıl kadardır. Erkekler üç, dişiler iki yaşını doldurunca cinsel olgunluğa erişir. Yumurta dökümü ilkbaharda, Nisan Mayıs aylarında olur. Bir dişi yaklaşık 60.0000 yumurta döker, yumurtalar pelajiktir. Boyu ortalama 14 santimdir çok nadir olarak 20 santimlikleri görülür.
• Avcılığı izmarit ile aynıdır. Eti beyaz ve lezzetllidir. Tavası, tuzlaması yapılır. Ekonomik değeri fazla değildir. Beyazgöz balığı Bilimsel adı Spicara maena'dır. Zaman zaman melane adı ile de anılır. İzmarite oranla daha iri bir balıktır. Vücudu genişçe ve tombuldur. Vücudu pullarla kaplıdır. Tüm yüzgeçleri gayet iyi gelişmiş, diğer akrabaları ile aynı özelliklerdedir. Kafası ve gözleri iridir. Ağzı körüklüdür, pek büyük sayılmaz. Rengi izmaritten daha açıktır yeşilimsi bir görünüm verir. Her iki yanında birer siyah benek bulunur.
• Yaşam hikayesi, üreme zamanı izmarite benzer. Ömürleri 10-12 yıl, ortamala boyları 20 santim kadardır. Bazılarında çift cinsiyetlilik görülür. Yurdumuzdaki tüm sularda bulunur. Sayıca azdır seyrek yakalanır. Başlıca gıdası planktonlar, midye, balık yumurtaları, kurtlar ve yosunlardır. Avcılığı izmaritte olduğu gibidir; yalnız beyazgöz'ün vuruşu daha serttir ve çekilirken daha fazla direnç gösterir. Ekonomik değeri yoktur denebilir. İzmarit, ülkemizde bu şekilde tanınan balık yabancı dillerde picarel (Ing., Fra.), Caramel (İsp.), Smarida (Rus.), marida (Yun.) gibi isimlerle bilinir.
• Yurdumuzda bazen, irilerine kanal izmariti, pabuç; ufaklarına kancur denir. Vücudu iyi işlemiş pullarla kaplı, yanlardan basık uzuncadır. Ağzı büyük ve körüklüdür. Kafası ve gözleri normaldir. Sırtı kahverengi, yanları beyazdır. Her iki yanında birer siyah benek bulunur. Kuyruk ve sırt yüzgecinde parlak minik benekler bulunur. Sırt yüzgeci tek parça, ensesinden kuyruğa kadar uzanır. Sert dikenler taşıyan bu sırt yüzgeci balığı oltadan almak için dikkatsiz davranılırsa ele batarak kırılır ve içerde kalır. Tecrübeyle söyleyebilirm ki, uzun süre o anı hatırlayacak kadar acı ve sıkıntı verecektir. Ete saplanıp kalan dikeni ya siz bulup çıkartacaksınız ya da uzun süre acı ve rahatsızlığa dayanarak vücudun atmasını bekleyeceksiniz. Benim başıma ikisi de geldi, ikincisinde yaklaşık on günde kendi kendine ucu dışarı çıkınca cımbızla çekip çıkartarak kurtuldum. Sırt yüzgecini savunma aracı olarak kullanmayı bilen izmarit yakalanınca oltada çırpınırken yüzgecini de açar. Bu şekilde balığı yakalayıp çıkartmak oldukça zordur. 
• Tüm yüzgeçleri vücuduna oranla iyi gelişmiştir. Ortalama boyları 15 -20 santim arasıdır. 20 santimlikler iri sayılır. Başlıca gıdası planktonlar, midye, balık yumurtaları, kurtlar ve yosunlardır. Erkekleri dişilere oranla biraz daha iridir. Yumurta dökümü ilkbahara denk gelir genelde Nisan Mayıs ayları yumurta aylarıdır. Üreme dönemlerinde her iki yanında lacivert şerit şeklinde benekler belirir. Bir yetişkin dişi 60-70.000 yumurta dökebilir. Yumurta dökümü dipte olduğu halde pelajik olan yumurtalar orta sularda gelişir ve açılırlar.
• Ömürleri 10-12 yıl kadardır erkekler üç, dişiler iki yaşında cinsel olgunluğa erişir. Eti beyaz ve lezzetlidir. Kalın olan derisi bazen çıkartılarak tavası yapılır. Bunun için kafasını kesip, balığı temizledikten sonra, sırt yüzgeci keskin bir bıçakla derinin de bir kısmı alınarak kesilir. Bıçağın ucu ile sırt tarafından kaldırılan deri baş parmakla bıçak arasına sıkıştırılarak kuyruğa doğru çekilip kolayca alınır. Tulum çıkartılan balık kızartılır. Ancak tüm kalın derili balıklar gibi deri altı yağ tabakası ile kaplıdır ve deri yüzülünce bu tabakanın bir kısmı kaybolur, balığın lezzeti azalır. Diğer yol da balığın derisini yüzmeden sadece temizleyip pullarını kazıdıktan sonra tava yapmaktır. Ben her ikisini de denedim pulları soyulup tulum çıkartılmadan kızartılan balık daha lezzetli diyebilirim. Bir de izmaritin meşhur (özür dilerim) boklu kebabı vardır. Hiç temizlenmeden bütün olarak mangal üstüne alınan izmarit piştikten sonra derisi yüzülüp iç organları temizlenir eti ayıklanar, üzerine limon sıkılarak servis yapılır. Bu da hakikaten çok lezzetlidir.
• İzmarit ve burada anlatılan akrabaları, yurdumuzdaki tüm sularda bulunurlar. Genelde kışı derin sularda veya kanalda geçiriler. Bu arada 120 metre derinliklere kadar indikleri olur. Baharda Marmara denizinde boğaz civarında kışlayan bazı sürüler kanalı ve İstanbul boğazını takiben Karadenize çıkar, sonbaharda aynı yolla Marmaraya dönerler. Yazlı kıyılara sokulurlar. Çoğu zaman su üstünden bakınca görülecek kadar sığlıklarda gezen izmarit bu alışkanlığı ile pek çok amatörün balıkçılığa başlamasında önemli rol oynamıştır denebilir. Genellikle kumlu, çamurlu diplerde gezinir ve yemlenirler. Korunma ve yemlenme amaçlı olarak kayalık, yosunluk alanların etrafında veya içinde de dolaşırlar. Üreme dönemleri hariç sürüler halindedirler, birlikte gezer ve yemlenirler. Yani balık bulundu mu aynı yerde uzun süre av verir.

Maksimum uzunluğu	25 cm.
Ortalama uzunluğu	15-24 cm.
Maksimum ağırlığı	75-80 gr.
Ortalama ağırlığı

Üreme zamanları

Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
			x	x	x	x

Avlanma Yöntemleri:Uzatma ağları, Trol, Iğrıp, Manyat, Olta